Afgelopen weekend hebben Hans en ik weer twee etappes van het Westerborkpad gelopen. Om deze twee etappes te kunnen lopen moeten we wel een hotel boeken, heel erg vervelend haha! Meestal kiezen we voor een Van der Valk hotel, dit keer viel de keus op Emmeloord. Niet de meest logische plek vanwege de start van de wandeling maar goed, nu kunnen we deze ook van ons lijstje schrappen!Maar eerst moet er gewerkt worden, de dag na Hemelvaart is populair om vrij te nemen en als je als inval-kracht werkt, ben je de sjaak! Ook dit keer. Hans haalt mij op na werktijd en we rijden daarna door naar Emmeloord. Tussendoor maken we een stop om te eten bij Hájè Ook leuk! Het eten was verrassend lekker en werd snel en vriendelijk opgediend. Een meevaller!
In Emmeloord aangekomen checken we in en is het alweer snel avond. Na een flink ontbijt de andere dag inpakken voor een rondwandeling van 20 km. We rijden naar Nunspeet, want daar is de start.
Nunspeet wandelen we uit om vervolgens in de natuur uit te komen. Het is er prachtig en het is ook nog eens heerlijk weer! We lopen in de korte box! Uiteindelijk komen we aan in Vierhouten en hebben er 6 km op zitten. Het is dus tijd voor een bakkie! De terrassen zitten vol met fietsers, wandelaars en andere recreanten. Bij Tante Sjaan kunnen we een mooi plekje vinden om onze benen wat rust te gunnen.
We spreken af om de volgende vijf kilometer door te lopen, maar als we bij “het Verscholen dorp” aankomen zitten we op 10 km en zien een bankje om onze meegebrachte lunch te verorberen.
“Het Verscholen Dorp werd ook wel het Geheime Dorp of ‘Pas Op’-kamp genoemd. Het “onderduikers-dorp” bevindt zich ten oosten van Vierhouten, verborgen in de SoerelseBossen. Het kampement bestond uit in totaal negen hutten, die deels onder de grond, deels bovengronds lagen. Het kamp heeft bestaan van februari 1943 tot eind oktober 1944 en bood onderdak aan wisselende samenstellingen mensen, Joodse mensen, werkweigeraars, verzetsmensen, Amerikaanse militairen, Engelse vliegers, Duitse deserteurs, een Pool en een Rus. De aantallen variërend van 80 tot 100 personen.
Het kamp werd in het voorjaar van 1943 opgericht. Het was de verzetsman en advocaat Edouard van Baumhauer ( alias ‘de Boem’ ) die hiertoe het initiatief nam. Hij kwam oorspronkelijk uit Amsterdam, maar was woonachtig in Vierhouten. Via zijn Amsterdamse contacten kreeg deze man veel vragen uit het verzet om Joden en verzetslieden onderdak te bieden. Na eerst andere locaties , in onder meer Nunspeet en Epe gebruikt te hebben, besloot hij een onderduikplek te maken in de Soerelse Bossen, nabij de Pas Op-weg Vierhouten.
Baumhauer kreeg bij de bouw van het Verscholen Dorp veel hulp van twee andere personen uit de omgeving, ‘Opa Bakker’ ( C.D.Bakker ) en ‘Tante Cor'( C.J. Bakker – van Rheenen ). Er werd onder meer een waterpomp aangelegd. Ook regelde van Baumhauer onder meer kachels, butagasverlichting, kooktoestellen, bedden, boeken, speelgoed, meubilair en kolen. Alles wat nodig was voor een lang verblijf. Een timmerman uit Nunspeet regelde de bouw van de hutten in het voorjaar van 1943.
In augustus 1943 was het Verscholen Dorp in bedrijf.
Het dorp bestond uit vier zogeheten bosvakken, die gescheiden werden door brandgangen. Het leven in het Verscholen Dorp was gebonden aan regels, omdat er altijd het risico op ontdekking bestond. Overdag mochten de onderduikers naar buiten, maar uitsluitend in hun eigen bosvak en in absolute stilte. Om de tijd te doden werd er geknutseld, gelezen, de maaltijd voorbereid en werden spelletjes gespeeld. Alleen in het donker mochten zij naar een ander bosvak om bij de andere hutten langs te gaan of om water te halen bij de pomp. Men moest de hele dag fluisteren en zat boven op elkaar, wat wel eens leidde tot irritaties en spanningen. Sommige bewoners kregen wat wel de ‘boskolder’ werd genoemd : mensen die zenuwachtig werden, hun emoties niet onder controle hadden en angstig, agressief of druk gedrag gingen vertonen.
Op de hoek van de Pas op-weg en de Tongerenseweg staat Huize Pas-op, dat dienst deed als voedsel opslagplaats en behandelkamer voor de tandarts van de onderduikers. Ook het water kwam eerst hier vandaan uit een waterpomp in de tuin. Later werd dus in het kamp zelf een waterpomp geslagen. In april 1944 werd het Pas Op-kamp in allerijl leeggehaald, omdat iemand was opgepakt die een filmrolletje met foto’s van het kamp bij zich had. Voor de zekerheid werd het hele kamp ontmenst. Na vier weken leek de kust weer veilig en betrokken de bewoners weer het kamp.
De ontdekking : Op zondag 29 oktober 1944 stak een veertienjarige jongen de brandgang over om bij de waterpomp water te halen. Twee SS-ers, die aan het jagen waren, zagen hem. Ze losten enkele schoten ; de redding voor 79 van de 87 mensen die er op dat moment ondergedoken zaten. Zij werden gealarmeerd door de schoten en vluchtten de bossen in!
De dagen na de ontdekking werd er flink door de Duitsers gepatrouilleerd. Zij waren verrast ; ze hadden alles verwacht, behalve een complete nederzetting. Na de ontdekking gooiden ze handgranaten in de hutten. Van de oorspronkelijke schuilplaatsen is dan ook niets meer over. In vak 1, waar de waterpomp stond, geven nagebouwde hutten vandaag de dag een goede indruk van de situatie toen.”
Aldus de tekst uit het wandelboekje wat bij deze tocht hoort.
Na wat rondgelopen te hebben hier en de geschiedenis en de impact ervan op ons ingewerkt te laten hebben, keren we terug naar het vervolg van de route. Dit is een niet al te inspirerend pad, alsmaar rechtuit! Over een fietspad maar je kan er ook naast lopen om de vele fietsers plaats te geven op hun weg.
Aan het eind ervan, wat een eeuwigheid duurde, zien we gelukkig een bankje en gaan daar onze eitjes oppeuzelen, heerlijk! De route is bijna klaar, nog een paar km door Nunspeet wandelen, achter het station langs (wat een grote bouwput is!) en naar onze auto die gelukkig in de schaduw staat. En weer terug rijden naar ons hotel waar een heerlijke douche wacht! En een heerlijk diner zoals Van de Valk gewoon is. Kortom, lekker genieten en op naar morgen!
Foto’s van deze dag: klik hier
Zondag 12 me
Het is vandaag moederdag, dus we verwachten wat drukte op onze route. Achteraf valt het reuze mee.
We gaan verder met de etappe, Nunspeet – ’t Harde. Dit keer is het een lijnwandeling die begint bij het station en bij een ander station eindigt. Daarvoor rijden we naar station ’t Harde, stappen op de trein naar Nunspeet, en starten daar de wandeling.
Het is weer warm dus we verheugen ons op een heerlijke wandeling die dit keer iets korter is, “ maar” 11,3 km. Gisteren hebben we ruim 20 km gestapt!
De route voert ons langs een paar herdenkings plekken waar we een foto van maken. En dan worden we op het verkeerde been gezet! De aanwijzing geeft aan, dat we bij huis nummer 68 een grindpad op moeten, maar het huis is weg! Daarvoor in de plaats een bouwput, maar het grindpad zien we toch als we iets verder doorlopen.Het grindpad voert ons door een stadsparkje, niets bijzonders maar we lopen nu langs een oorlogsmonument en staan er bij stil.
Nadat we Nijkerk uit zijn, lopen we zo de natuur in. Verscholen tussen de bomen zullen heel wat dieren hun habitat hebben maar wij zien er niet een! Ja, we horen wel de vogeltjes fluiten boven het geluid uit van de rijksweg die in je in de verte goed kan horen! Die zijn in grote getalen aanwezig maar we zien soms een enkel roodborstje en een verdwaalde pimpelmees, meer ook niet. Wel vlindertjes en mooie bloemen, vooral de rododendron staat nu prachtig in bloei. Daarvan zijn er velen te zien!
Soms is de routebeschrijving niet duidelijk, gelukkig hebben we de route ook op GPX! Ik ga de organisatie doorgeven dat er nogal wat aan schort. Soms klopt het echt niet maar uiteindelijk komen we er wel uit.
Als we bij een groot natuurgebied uitkomen, zien we ook een grote zandvlakte! Moeten we die oversteken? Hans ziet een pad parallel eraan en kunnen we voor het grootste gedeelte door het bos lopen. Maar we ontkomen niet aan zandhappen! Gelukkig maar een klein stukje.
Aan het eind van dit natuurgeweld komt ook een eind en dan zijn we alweer in de bebouwde kom aangekomen. We gaan bij La Place nog wat drinken, effe bijkomen!
De auto pikken we op bij het station, en rijden naar huis. Het is erg druk i.v.m. het mooie weer en Moederdag! Na goed twee uur rijden komen we aan in Spijkenisse en genieten we na van dit mooie wandelweekend!
Foto’s van deze dag: klik hier
